اسهال در بره ها و راه های پیشگیری از آن

اسهال در بره ها زمانی پیش می آید که گوسفندان و بزها به بیماری معده مبتلا می شوند و مدفوع آنها معمولا نرم، آبکی و بدبو می شود، شرایط بسیاری وجود دارد. این موارد شامل کولیباسیلوز، پاراتیفوئید، بیماری جان، تب ریفت ولی، کوکسیدیوز، کرم ها و گیاهان سمی است.

اسهال در بره‌ ها یک اختلال چندعاملی است که به طور مستقیم بر سیستم گوارشی گوسفند زنده تأثیر می‌گذارد. این بیماری معمولاً در هفته‌ های اول زندگی بره‌ ها شیوع پیدا می‌کند و ناشی از تعامل پیچیده بین عوامل بیماری‌ زا (باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها)، شرایط محیطی و مدیریتی است. باکتری‌هایی مانند اشریشیا کلی و کلستریدیوم پرفرینجنس با حمله به روده، تعادل آب و الکترولیت‌ها را مختل می‌کنند، در حالی که ویروس‌هایی مانند روتاویروس به سلول‌ های جذب‌کننده روده آسیب می‌زنند. انگل‌ های تک‌سلولی مانند کریپتوسپوریدیوم نیز با تکثیر در دیواره روده، عملکرد گوارشی را تضعیف می‌کنند.

علاوه بر عوامل عفونی، استرس دامی ناشی از جدایی از مادر، تغذیه نامناسب (شیر آلوده یا جیره ناسازگار) و شرایط نامساعد محیطی (رطوبت بالا، تهویه ضعیف) می‌تواند به بروز اسهال در بره ها کمک کند. این بیماری به سرعت موجب کاهش جذب مواد مغذی، اختلال در رشد و تضعیف سیستم ایمنی می‌شود. در صورت عدم کنترل، اسهال نه تنها تلفات مستقیم ایجاد می‌کند، بلکه بره‌های بهبودیافته نیز به دلیل آسیب‌های روده‌ای، بهره‌وری پایینی در مراحل بعدی زندگی خواهند داشت. ماهیت این بیماری نشان‌دهنده اهمیت پیشگیری از طریق مدیریت بهداشتی، تغذیه بهینه و کاهش عوامل استرس‌زا است.

علل بروز اسهال در بره ها

اسهال باکتریایی یا کولیباسیلوز، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی در بره‌ها ست که توسط باکتری E. coli ایجاد می‌شود. این مشکل بیشتر بره‌های زیر دو هفتگی را هدف قرار می‌دهد؛ سنی که سیستم ایمنی هنوز ذخیره کافی از آنتی‌بادی‌ها ندارد و هر فشار محیطی یا تغذیه‌ای می‌تواند بیماری را شعله‌ ور کند. عوامل اصلی بروز این بیماری عبارتند از:

🐑 عدم مصرف آغوز در ساعات نخست زندگی: آغوز اولین شیر مادر است که غنی از آنتی‌بادی بوده و نقش حیاتی در مقاومت بره در برابر بیماری‌ ها ایفا می‌کند. بره‌ هایی که آغوز کافی دریافت نکنند، در برابر کولیباسیلوز بی‌دفاع می‌شوند.

🌿 آغل یا چراگاه آلوده و مرطوب: چنین محیط‌هایی محل رشد سریع باکتری، قارچ و ویروس هستند. تماس بره با کاه، آب یا خوراک آلوده، احتمال ابتلا را به شدت افزایش می‌دهد.

⚕ ضعف عمومی بره به دلیل ابتلا به بیماری‌ های دیگر: اگر بره پیشتر به بیماری تنفسی یا انگلی مبتلا شده باشد، سیستم ایمنی‌ اش تضعیف شده و باکتری‌ ها راحت‌ تر تکثیر می‌شوند.

🚚 جابجایی یا تراکم بیش از حد: استرس ناشی از انتقال به آغل جدید یا نگهداری در فضای محدود با تعداد زیاد، مقاومت بدن را کاهش داده و بروز اسهال را تسهیل می‌کند.

پیشگیری مؤثر اسهال در بره ها شامل تأمین آغوز با کیفیت، رعایت بهداشت محیط، واکسیناسیون مادران و کاهش استرس بره‌ هاست. تشخیص سریع و درمان به‌موقع نیز باعث کاهش مرگ‌ و میر و زیان اقتصادی در دامداری می‌شود. این روش‌ها، ستون اصلی حفظ سلامت و بهره‌ وری گله‌ اند و با اجرای دقیق آن‌ها، می‌توان جلوی خسارات عمده را گرفت.

میکروب عامل بیماری بره ها

میکروب عامل کولیباسیلوز در مدفوع گوسفندان و بزهای بیمار وجود دارد. وقتی بره ها غذایی می خورند یا آب آلوده به این مدفوع می نوشند، بیمار می شوند.

در تحقیقات انجام شده بیشتر باکتری های E. coli در دستگاه گوارش حیوانات باکتری های خوبی هستند، اما با این حال این باکتری مسئول بیشتر موارد اسهال در بره ها است. دلیل این امر این است که اگر در نسبت نامناسب یا در مکان نامناسب وجود داشته باشند، هم گاز تولید می کنند و هم اندوتوکسین و این می تواند کشنده باشد.بنابراین حیوان در اثر اسهال، سپتی سمی یا کم آبی از بین می رود.

E. coli همچنین می تواند باعث آبسه در کبد شود و بر ریه های تولیدکنندگان دارای فقر غذایی تأثیر منفی بگذارد. نتایج آزمایشگاهی نشان داده است که در 80٪ مواردی که وی نمونه های خود را ارسال کرده است ، ترکیبی از E. coli و ارگانیسم تک یاخته Cryptosporidium وجود دارد که در روده حیوان موجود است.

وی توضیح می دهد که کریپتوسپوریدیوم با آزادسازی اسپوروزوئیت ها (مراحل اسپور مانند چرخه زندگی خود) در کانال روده تولید مثل می کند و می تواند در خاک یا آب و یا در کفش یا لباس یک دستیار وجود داشته باشد. سپس تخمک خود را در پوشش روده قرار می دهد و از آنجا اسپوروزوئیت ها را به داخل مجرای روده آزاد می کند.

نحوه تکثیر میکروب در بره ها

اینها مراحل بیشتری را در چرخه زندگی طی می کنند و در نهایت دوباره با مدفوع به عنوان تخمک دفع می شوند. یکی از دلایل خطرناک بودن آن، این است که زمینه را برای شکوفایی باکتری های فرصت طلب در جایی فراهم می کند که در غیر این صورت خطری ندارند.

در یک بره یا گوساله سالم، E. coli به طور طبیعی در قسمت عقب کانال روده رخ می دهد که شامل راست روده، روده بزرگ است.
E. coli فرصت طلب شده و از پوشش روده به خطر افتاده برای ورود به بدن استفاده می کند. در این مرحله ، یک عفونت می تواند بیماری اسهال در بره ها را از کنترل خارج کند.

پیشگیری از بیماری اسهال در بره ها

اجرای بهترین اقدامات امنیت زیستی، مدیریت خوب و تمرکز كلی بر سلامتی در رفع انواع اسهال در بره ها، حیاتی است. با وجود این مجموعه بیماری خاص، پیشگیری از ابتلا در آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا هیچ واکسینی علیه آن وجود ندارد. در این تحقیقاتت اشاره شذه است که تولید واکسن موثر علیه تک یاخته ها مشکل ساز است.

مشکل دیگر در تک یاخته ها، انعطاف پذیری آن است. می تواند دمای بین 20- درجه سانتیگراد تا 60 درجه سانتیگراد را تحمل کند و تخمک ها می توانند برای دهه ها در خاک یا آب زنده بمانند. این امر باعث می شود امنیت زیستی خوب برای جلوگیری از آلودگی محیط در درجه اول اولویت ها قرار گیرد.

ایزوله کردن دام ها

اولین اقدام یک دامدار در هنگام رویارویی با اسهال در بره ها، باید جداسازی سریع هر حیوان مشکوک به بیماری باشد. این ایزوله سازی شامل جداسازی بره از مادرش نیز می شود. عفونت ها حتی می توانند با نشستن مگس بر روی مدفوع آلوده نیز منتقل شوند. به علاوه، دامداران پس از دست زدن به حیوانات بیمار، به هیچ عنوان نباید با دام زنده و سالم دیگری کار کنند.

جلوگیری از کم آبی بدن بره بسیار مهم است. بهتر است که از الکترولیت ها استفاده شود، اما تأکید می شود که این الکترولیت ها باید نوع مناسبی برای بازگرداندن تعادل pH باشند. دامپزشک می تواند در به دست آوردن الکترولیت هایی که از پایه بی کربنات ساخته نشده اند، کمک بگیرد.

تقویت سیستم ایمنی بدن بره

توصیه اصلی در این رابطه اینگونه است که اطمینان حاصل کنید هر بره قبل از بارداری شانس زنده ماندن داشته باشد. در حدود یک قرن پیش، اگر یک میش سالی یک بار بره می زایید، دامدار راضی بود، در حالی که امروزه انتظار می رود هر دو سال سه بره و یا در طول یک سال، یک میش دو بار بره بزاید.یک دامدار باید در نظر داشته باشد که اگر انتظارات باروری بیشتری از دام زنده خود دارد، باید آنها را با ویتامین ها، مواد معدنی و عناصر ریز تکمیل کند. این مواد همه فقط از طریق گیاهخواری تهیه نمی شوند.

دو عامل مدیریتی دیگر که در دامداری باید در نظر گرفت، واکسیناسیون و تغذیه است که در ایجاد سیستم ایمنی دام سالم نقش اساسی دارند. یک گوسفند زنده باید حداقل واکسن های لازم از جمله واکسیناسیون علیه سقط آنزوتیک را حداقل یک بار در زندگی خود تزریق کند. میش ها همچنین باید خوراک و مکمل کافی دریافت کنند تا بتوانند آغوز مرغوبی برای بره خود تولید کنند.

اقدامات ضروری هنگام اسهال در بره ها

• گوسفندان بیمار را از گوسفندهای سالم جدا کنید.
• اگر بره های بیمار بیحال شده اند، سایه، غذا و آب تازه تهیه کنید.
• سعی کنید به آنها محلول های زغال فعال و الکترولیت بدهید.
• بفهمید که چه چیزی گوسفند دام هایتان را بیمار کرده است تا بتوانید درمان صحیح انجام دهید، می توانید این کار را با مشاوره با دامپزشک انجام دهید.همچنین می توانید مدفوع تازه حیوانات سالم و بیمار را برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال کنید.

هنگام بروز اسهال در بره‌ ها، اولین اقدام تأمین سریع مایعات و الکترولیت‌ها برای جلوگیری از کم‌ آبی است. استفاده از محلول‌ های خوراکی یا تزریق سرم در موارد شدید ضروری خواهد بود. محیط نگهداری باید خشک و تمیز باشد تا از گسترش بیماری جلوگیری شود. اگر اسهال در بره ها ادامه پیدا کرد، بررسی علت آن اهمیت دارد؛ عفونت‌ های باکتریایی، ویروسی یا انگلی نیاز به درمان دارویی هدفمند دارند. تغذیه موقتی با جایگزین‌ های شیری مناسب می‌تواند فشار بر دستگاه گوارش را کاهش دهد. در صورتی که بره بی‌حال شد یا علائم کم‌آبی شدید داشت، مراجعه سریع به دامپزشک ضروری است.برای دریافت اطلاعات بیشتر با مرکز لایوشیپ در ارتباط باشید.

سوالات متداول