تشخیص و درمان نفخ در دام زنده

گوسفند زنده | دام زنده | لایو شیپ : نفخ در دام های زنده یک مشکل جدی و یک مسئله بسیار قدیمی است، نفخ اغلب با مصرف خوراک های با کیفیت بالا همراه است که به راحتی قابل هضم هستند و به سرعت در شکمبه تخمیر می شوند، نفخ شکم در نشخوارکنندگان مانند گاو، گوسفند و بز نیز وجود دارد.

روش هایی برای تشخیص و درمان نفخ وجود دارد که بعضی از آنها را خودتان می توانید انجام دهید، اما برخی دیگر بهتر است یک دامپزشک داشته باشید تا به شما در

مراحل تشخیص و درمان کمک کند.

روش های جلوگیری از نفخ شکم، را کاملا می توان مدیریت کرد، نفخ شکم بیشتر در فصل های بهار و پاییز دیده می شود، زمانی که رشد چمن در اوج خود است و نفخ

یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر در گاوهای بالغ است.

نفخ شکم چیست؟

نفخ به تجمع گاز در شکمبه گفته می شود، این گاز در راستای بخشی از روند طبیعی هضم، تولید می شود و به طور معمول در اثر آروغ زدن (تخلیه) از بین می رود.

نفخ شکم یا نفخ گازی زمانی اتفاق می افتد که از تخلیه گاز جلوگیری شود. نفخ به دو صورت بروز پیدا می کند. نوعی از آن که کمتر رایج است نفخ شکم می باشد که در

صورت انسداد نای (اغلب توسط اشیا خارجی مانند سیب زمینی) و یا در صورت عدم امکان آروغ زدن حیوان (مانند تب شیر یا کزاز) اتفاق می افتد. نوع دوم نفخ، نفخ کف دار

است که در نتیجه ایجاد کف پایدار در بالای مایع شکمبه ایجاد می شود، که مانع از ترشح گاز می شود. این تا حد زیادی رایج ترین شکل نفخ است و برخلاف نفخ گازی،

بسیار فصلی است و اوج آن در بهار و پاییز است.

دلیل این امر این است که کف در اثر تجزیه علوفه هایی که به سرعت در حال رشد هستند (مانند شبدر و یونجه) تشکیل می شود. این موضوع باعث افزایش ویسکوزیته

(چسبندگی) مایع شکمبه می شوند و از جمع شدن حباب های کوچک گاز حاصل از تخمیر شکمبه، برای تشکیل گاز آزادی که قابلیت کنده شدن دارد، جلوگیری می کنند.

علائم بالینی

شکم چپ متورم، بارزترین علامت است
آروغ زدن، همراه با درد و ناراحتی است.
مرگ می تواند در عرض ۱۵ دقیقه پس از ایجاد نفخ شکم رخ دهد.
نفخ گازی معمولاً در یک یا دو حیوان دیده می شود. نفخ کف دار می تواند تا ۲۵٪ دام های زنده را تحت تأثیر قرار دهد.
در بعضی موارد ممكن است مرگ ناگهانی اولین علامتی باشد كه توسط دامدار مشاهده می شود، در چنین مواردی احتمالا گاو های دیگری با نفخ وجود دارند كه هنوز زنده هستند.

راه های تشخیص نفخ دام زنده

بررسی علائم بالینی که در بالا مطرح شد.
امکان دسترسی و بررسی مراتعی که دام در آن چرا رفته است.
با عبور از یک لوله معده، نفخ شکم را از نفخ کف دار می توان تشخیص داد، اگر نفخ شکم داشته باشد، یک لوله معده به شکمبه منتقل می شود تا تجمع گاز، از طریق لوله

خارج شود. چنین گازهایی در اثر نفخ کف دار ایجاد نمی شود.

روش های درمان نفخ دام زنده

عبور لوله معده بهترین روش برای نفخ شکم است. پس از آزاد شدن گاز، باید علت انسداد را جستجو کرد و آن را نیز رفع کرد.
در مورد نفخ کف دار، باید مواد ضد کفی توسط لوله معده به دام داده شوند. درمان های به سبک سنتی مانند استفاده از روغن بذر کتان و سقز نیز موثر هستند اما انجام

درمان های جدیدتر مانند دی متیکون یا پولاکسولین آسان تر است زیرا دوز کمتری از آن ها موثر خواهد بود.

در صورت بروز نفخ شکم کف دار همه گاوها در آن مرتع باید فورا بررسی شوند و تحت رژیم غذایی با فیبر بالا (یونجه یا کاه) قرار بگیرند و گاوهایی که علائم نفخ دارند با یک ماده

ضد کف درمان شوند. در آن مرتع نباید حداقل تا ده روز، چرا صورت پذیرد.

راه های جلوگیری از نفخ

جلوگیری از نفخ شکم بسیار موثرتر از درمان حیوانات مبتلا است، در واقع پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. مدیریت و برنامه ریزی می تواند تعداد موارد را به میزان قابل

توجهی کاهش دهد.

برای جلوگیری از ایجاد نفخ کف دار:

۱٫ استفاده از مراتعی که ریسک بالایی در ابتلا به نفخ دارند در دوره های پر ریسک (بهار و پاییز)، باید خودداری شود، از مراتع با سابقه مشکلات نفخ شکم یا دارای محتوای

با شبدر زیاد، نباید بلافاصله پس از خارج شدن دام زنده از بیماری نفخ استفاده شود.

۲٫ مصرف فیبرها را در دوره های پر ریسک ادامه دهید چراکه این امکان را به شکمبه می دهد تا با رژیم جدید سازگار شود.

۳٫ اگر مجبور به استفاده از مراتع پر ریسک هستید، گاوها را در دوره های کوتاه زمانی در آن مرتع ها قرار دهید. در برخی موارد ممکن است محدودیت دسترسی به حداقل ده

دقیقه در روز در جلوگیری از نفخ شکم ضروری باشد.

۴- از چرا در مرتع های پر ریسک، هنگامی که خیس هستند، پرهيز كنيد.

۵- اگر نفخ شکم به صورت جدی بروز پیدا کرده است، روزانه داروهای ضد کف را تجویز کنید. اگر اینگونه است می توانید چمن ها را بزنید، پاشیدن روغن های ضد کف بر روی

چمن می تواند هزینه های درمان را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

۶٫ گوسفند زنده که ریسک بالایی در ابتلا به نفخ دارند را از گله خارج کنید. برخی از دام ها علی رغم پیشگیری و درمان، دچار نفخ مکرر هستند.

اگر مرتعی که دام ها برای چرا استفاده می کنند دارای ریسک بالای ابتلا قرار دارد، اطمینان حاصل کنید که گاوها را به آرامی به چراگاه جدید وارد می کنید، به همین دلیل قادر به کنترل و پیگیری علائم نفخ شکم خواهید بود. همیشه دام ها را در طول چرا بررسی کنید، از فصل های دارای ریسک ابتلا (بهار و پاییز) آگاه باشید و به آنچه در آن فصول تغذیه می کنند، توجه بیشتری داشته باشید. نکته دیگر اینکه، دسترسی به فیبر را برای دام ها، در کل فصل چرا در مرتع یا قبل از رفتن به چراگاه میسر کنید.