آبسه پای دام و درمان آن

آبسه پای دام یکی از مشکلات رایج در دامداری‌هاست که می‌تواند به شدت بر عملکرد و سلامت دام تأثیر بگذارد. این عارضه معمولاً به دلیل ورود عفونت از طریق زخم‌های کوچک یا ترک‌های موجود در پوست پا ایجاد می‌شود. آبسه یک تجمع چرکی است که منجر به التهاب، درد و گاهی تب در دام می‌شود.

دامی که به آبسه پا مبتلا شده باشد، معمولاً به سختی حرکت می‌کند و ممکن است نتواند وزن خود را روی پای آسیب‌دیده بیندازد. اگر این مشکل به‌موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به کاهش وزن، افت تولید شیر یا گوشت و حتی عفونت گسترده در بدن دام گردد. درمان معمولاً شامل تخلیه چرک، شستشو با مواد ضدعفونی‌کننده و استفاده از آنتی‌بیوتیک است. همچنین، پیشگیری از این مشکل با رعایت بهداشت جایگاه و معاینه دوره‌ای پاهای دام بسیار حائز اهمیت است.

صدمات کف پاهای دام

صدمات کف پاهای دام (سایش، زخم ها، کبودی، آبسه) معمولا با سایش بیش از حد پاهای نرم شده از رطوبت در زمین های خشن و ساینده همراه است.

شرایط دردناک است و عفونت پا می تواند منجر به ایجاد آبسه و گاهی اوقات گسترش عفونت به بافت بین انگشتان، پایین ساق پا و به یک یا چند مفصل پا شود.دام هایی که در تجمع با دیگر دام های زنده هستند، قسمت جلوی پنجه های عقب ممکن است فرسوده شوند و ممکن است در اثر کبودی و عفونت لنگ شوند.

عواملی که می تواند ریسک بروز آبسه و عفونت را افزایش دهد عبارتند از: مزاج گاو، سختی در کنترل کردن دام، راهروهای بتونی با پیچ و تاب و سنگ ریزه های تیز در حیاط های بتونی (که در آنجا با پاهای گل آلود جا به جا می شوند).آبسه های پا در گوسفندان (و بزها) معمولا شامل یک انگشت یا یک پاشنه روی یک پا می شود که باعث لنگش حاد می شود. پنجه میانی پای عقبی معمولا تحت تأثیر این موضوع قرار می گیرد.آبسه انگشتان در دام های جوان بیشتر دیده می شود و شامل پاهای جلویی می شود که ممکن است به دنبال آن ترک هایی در پاشنه ایجاد شود که فرصتی برای نفوذ باکتری ها به پا فراهم می کند.

آبسه پای دام در کدام دام ها بیشتر است

آبسه پاشنه در حیوانات مسن و سنگین تر نیز دیده می شود و بیشتر در قسمت های عقبی پاها قرار دارد و ممکن است به عنوان یک کشش از درماتیت بین انگشتام بافت نرم پشت پاشنه ایجاد شود.

در گاوها، آبسه پا ممکن است روی هر پنجه ای ایجاد شود اما بیشتر در پنجه های عقب پا دیده می شود. تصور می شود که این آسیب ها به پایین پا (کف) و به ویژه به ناحیه خط سفید (محل اتصال بین دیواره ساق خارجی و قسمت حساس پا) منجر می شود و به باکتری ها اجازه نفوذ به پا را می دهد.آسیب معمولا به دنبال سایش پا در سطوح سخت مانند کف بتونی خشن ایجاد می شود.

گروه هایی که بیشترین ریسک را دارند معمولا دام هایی هستند که از مناطق پر باران در زمستان به نقاط دیگری منتقل می شوند، اما صدمات تنها ممکن است در قلم هایی که توسط مدفوع گل آلود و آلوده هستند یا در دام هایی که برای تغذیه فضای حیاط رقابت می کنند، اتفاق افتد.

علائم بالینی و تشخیص آبسه

دام های مبتلا به آبسه، یا لنگ هستند و یا تمایلی به حرکت و ایستادن ندارند. مشاهده دقیق تر دام احتمال دیده شدن تورم پا و تغییر رنگ کف با حساسیت همراه را تشخیص دهد. معاینه، روشنایی مناسب ، یک چاقوی تیز ، آزمایش و سم برش های دوتایی انجام می شود.تمیز کردن سم به دنبال بازرسی و استفاده از آزمایشگرهای سم برای شناسایی مناطق دردناک و سپس تکه تکه شدن دقیق سم با چاقو ، معمولا امکان تشخیص را فراهم می کند. آرام بخشی با زیلازین ممکن است مفید باشد.

حیوانات مبتلا به آبسه پا بسیار لنگ می زنند، از تحمل وزن بر روی پای آسیب دیده جلوگیری می کنند و به سرعت وضعیت بدن خود را از دست می دهند. پا در اثر فشار آبسه گرم و دردناک است. آبسه های انگشتان و آبسه های پاشنه ممکن است تا پشت پاشنه امتداد پیدا کنند.

وقتی آبسه پاره شود یا باز شود، معمولا به عنوان چرک تخلیه شده و درد تسکین می یابد. اگر عفونت به مفصل گسترش یافته باشد، آسیب و لنگش ممکن است دائمی شود. یافته های نکروسی ممکن است شامل تغییر رنگ، چرک و بوی بد دهان باشد که ممکن است از بافت های زیر جلدی پا گسترش یابد.

دلایلی که باعث میشود تا دام ها دچار آبسه پا بشوند

آبسه پای دام‌ها معمولاً به دلیل ورود عفونت به بافت‌های نرم پا ایجاد می‌شود و عوامل مختلفی می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند. یکی از دلایل اصلی و رایج، وجود زخم یا ترک در پوست پا است. این زخم‌ها ممکن است به دلیل برخورد با اجسام تیز، سنگ‌های زبر یا حتی کف نامناسب جایگاه ایجاد شوند. وقتی باکتری‌ها، به‌ویژه استافیلوکوک‌ها یا استرپتوکوک‌ها، از طریق این زخم‌ها به داخل پا نفوذ کنند، عفونت آغاز شده و به شکل آبسه نمایان می‌شود.

عامل دیگری که می‌تواند مؤثر باشد، شرایط بهداشتی نامناسب در محیط نگهداری دام است. اگر جایگاه دام مرطوب، گِل‌آلود یا پر از فضولات باشد، خطر عفونت به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. رطوبت و آلودگی محیط، رشد و تکثیر باکتری‌ها را تسهیل می‌کند. همچنین، تغذیه نامناسب نیز می‌تواند به‌عنوان یکی از دلایل غیرمستقیم مطرح شود. کمبود مواد معدنی مانند روی و ویتامین‌های گروه B، سیستم ایمنی دام را تضعیف کرده و بدن دام را در برابر عفونت آسیب‌پذیر می‌کند.

یکی دیگر از عوامل کمتر شناخته‌شده، عدم توجه به سلامت سم‌ها است. رشد غیرطبیعی یا نامناسب سم می‌تواند فشار زیادی به پا وارد کرده و منجر به ترک یا زخم شود. همچنین، در فصول بارانی یا در مراتعی که خیس و پر از سنگ‌های نوک‌تیز هستند، دام‌ها بیشتر در معرض خطر آبسه قرار می‌گیرند.در مجموع، آبسه پا نتیجه ترکیب عوامل محیطی و تغذیه‌ای است.

درمان آبسه پای دام

در صورت مشاهده علائم آبسه پای دام باید به موقع درمان شود تا از گسترش عفونت به سمت بالا و جلوگیری از تبدیل شدن حیوان به دام از دست رفته و یا ایجاد عوارض دیگر در نتیجه عدم توانایی برای خوردن و آشامیدن به طور معمول جلوگیری شود.

در صورت حاشیه ای بودن شرایط آب و هوایی، حیوانات لنگ به دلیل آبسه در معرض ریسک تغذیه به صورت غیر رقابتی، گرفتگی، کمبود آب بدن، ابتلا به سایر بیماری های ثانویه و ایجاد تنش گرمایی هستند.

با ایجاد پارگی در کف پا و دیواره اطراف محل آسیب دیده، آبسه ها و زخم های سوراخ شده را درمان کنید تا تخلیه آبسه صورت پذیرد. از دام آسیب دیده مراقبت کنید تا از تراش بیش از حد یا حفر بی رویه با چاقو سم جلوگیری شود. زیرا این امر ممکن است لنگیدن دام زنده را تشدید کرده و زمینه را برای آسیب دیدگی بیشتر فراهم کند.

تجویز آنتی بیوتیک ها

تجویز آنتی بیوتیک ها (پروکائین پنی سیلین) و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (فلونیکسین مگلومین ، کتوپروفن ، ملوکسیکام یا توفنامیک اسید) می تواند برای درمان آبسه پای دام مفید باشد. با آبسه های انگشت پا، بریده شدن سم برای تخلیه چرک ممکن است از نیاز به آنتی بیوتیک بیشتر جلوگیری کند.

آبسه های پاشنه پا ممکن است در هنگام باز شدن به خوبی تخلیه نشوند و برای رفع عفونت نیاز به دوره طولانی تری آنتی بیوتیک (پروکنس پنی سیلین یا اکسی تتراسایکلین) داشته باشند.

برای گاوهایی که به شدت آسیب دیده اند و در صورت وجود امکانات و تخصص، در نظر گرفتن پنجه ملتهب با استفاده از بالابر روی پنجه سالم به شکل کفش پلاستیکی یا یک بلوک چوبی یا پلاستیکی چسبیده به کف آن. این امر موجب تسکین درد چشمگیر و کمک به نگه داشتن حیوان روی پاها می شود.دام های مبتلا را برای فراهم کردن آسایش، دسترسی راحت به آب و غذا و سهولت نظارت و درمان بیشتر از دیگر دام های سالم جدا کنید. تهیه تختخواب به بالشتک شدن سطح زمین و سم کمک می کند تا در معرض رطوبت قرار گیرد.

روش های جلوگیری از ابتلای دام به آبسه پا

جلوگیری از آبسه پای دام نیازمند رعایت اصول بهداشتی و مدیریتی در محیط دامداری است. اولین قدم، ایجاد جایگاه مناسب برای دام‌هاست. کف محل نگهداری باید خشک، تمیز و بدون سطوح تیز یا خطرناک باشد. استفاده از بستر مناسب، مانند کاه یا خاک نرم، به محافظت از پاهای دام در برابر آسیب‌های احتمالی کمک می‌کند.

رعایت بهداشت جایگاه نیز بسیار حائز اهمیت است. جمع‌آوری روزانه فضولات و جلوگیری از تجمع رطوبت، محیط را از باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زا پاک می‌کند. همچنین، نظافت مرتب سم و پاهای دام نقش کلیدی دارد. شستشوی پاها با مواد ضدعفونی‌کننده و بررسی دوره‌ای آن‌ها برای یافتن زخم یا ترک‌های کوچک می‌تواند از ورود عفونت جلوگیری کند.

تغذیه مناسب دام نیز تأثیر زیادی بر سلامت پاها دارد. استفاده از جیره غذایی متعادل و غنی از مواد معدنی، به‌ویژه روی و ویتامین‌ها، به تقویت بافت‌های بدن دام و کاهش خطر عفونت کمک می‌کند.

در نهایت، واکسیناسیون دوره‌ای و معاینه دام توسط دامپزشک می‌تواند احتمال بروز آبسه را به حداقل برساند. پیشگیری همیشه از درمان آسان‌تر است و با رعایت این نکات می‌توان دام‌ها را سالم‌تر نگه داشت.